Aterosklerozun sebepleri hala önemli bir araştırma konusudur. Sitomegalovirüs (CMV) belkide damar içi tıkanıklıkların bir sebebi olabilirmi ? Araştırıcılar bu konu hakkında ipuçları elde etmişler.
Ateroskleroz tüm dünyada en sık görülen kalp hastalığıdır. Aterosklerozu önlemek için risk faktörlerini bilmek ve ortadan kaldırmak önemlidir. Hipertansiyon, diyabet, sigara içmek, yüksek LDL kolesterol, yüksek plazma homosistein düzeyi ve inflamasyon (CRP yüksekliği) iyi bilinen risk faktörleridir. Bu bilinen risk faktörlerinin dışında bir virüs enfeksiyonunun (Sitomegalovirüs) da ateroskleroz için bir risk faktörü olabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur.
Bir virüs olan Sitomegalovirüs (CMV), çocukluk çağında hafif seyirli enfeksiyonlara sebep olabilir. Her ne kadar çocukluk çağında fark edilmeden CMV enfeksiyonu geçirilse de, bu virüs vücuda bir kez girdikten sonra vücutta gizli kalmakta ve kişinin bağışıklık sistemi düştüğünde yeniden enfeksiyon tablosu oluşturabilmektedir. Yapılan çalışmalar bu virusun vücudumuzda damarların duvarında bulunan endotel hücrelerini ve kanda bulunan monosit adı verilen hücreleri enfekte edebildiğini göstermiştir. Bu hücreler aynı zamanda aterosklerozda değişime uğrayan hücrelerdir. Dahası, aterosklerotik süreçte görev aldığını bildiğimiz sitokin, kemokin ve adezyon molekülleri dediğimiz aracı moleküller bu virus tarafından da salgılanmaktadır. Bu bulgulara dayanarak, CMV seropozitifliği (vücutta CMV varlığı) ile ateroskleroz arasında bir ilişki olabileceği düşünülmüştür. Bu ilişkinin var olup olmadığını göstermek üzere, yakın zamanda epidemiyolojik, moleküler çalışmalar ve hayvan deneyleri yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda özellikle genç kadın ateroskleroz hastalarında CMV seropozitifliği ile yüksek serum total kolesterol seviyeleri ile ilgili bir ilişki saptanmıştır. Böyle bir bağlantı erkek hastalar veya 50 yaş üstü ateroskleroz hastaları için geçerli bulunmamıştır.
Aterosklerozun başlangıcı "yağlı çizgilenme" dediğimiz, damar duvarındaki yağ birikimleri sonucu oluşan lezyonlarla olmaktadır. Bu süreç çocukluk çağında başlayarak yavaş bir şekilde ilerlemektedir. Yağlı çizgilenmenin oluşumunda kişilerin serum kolesterol seviyelerinin yüksekliği önemli bir rol oynamaktadır. Yapılan çalışmaların sonucu CMV virüs enfeksiyonunun 50 yaş altı genç kadın hastalarda yağ metabolizmasını değiştirerek yüksek serum kolesterol seviyelerine sebep olduğunu göstermiştir. CMV taşıyan hastaların kardiyovasküler hastalığı CMV enfeksiyonu geçirmeyen hastalara göre daha ağır seyirli bulunmuştur. Bir başka çalışmada PCR denilen moleküler düzeydeki analiz sonucunda aterosklerotik plaklarda CMV genlerinin yapı birimleri olan nükleik asitleri saptanmıştır.
Bu çalışmanın sonucunu güçlendirmek ve saptanan ilişkinin diğer hastalar (erkek veya 50 yaş üstü hastalar) için de geçerli olup olmadığının saptanması için daha fazla sayıda hasta içeren ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Kaynaklar :
1) J Am Coll Cardiol 1999 Nov 15:34 (1738-43) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10577564
2) J Infec Disease 2103 March 14 http://jid.oxfordjournals.org/content/early/2013/0...